Bezsenność i zaburzenia snu zostały uznane przez Światową Organizację Zdrowia za chorobę cywilizacyjną, która wymaga leczenia. Zbyt krótki sen lub jego całkowity brak wpływa na pogorszenie samopoczucia, pamięci i koncentracji, a dodatkowo zmniejsza także odporność organizmu.
Ilość snu potrzebna każdemu człowiekowi to sprawa indywidualna i zależy przede wszystkim od predyspozycji genetycznych, wieku, pory roku, stylu życia, a także od rodzaju wykonywanej pracy. Najwięcej snu potrzebują niemowlęta, które sypiają nawet do 18 godzin na dobę, najkrócej natomiast śpią osoby w podeszłym wieku – im wystarczy 4 lub 5 godzin snu.
Przyczyny zaburzenia snu
Zaburzenia snu mogą mieć całkiem prozaiczne przyczyny, np. kilkukrotne drzemki w ciągu dnia, duża ilość wypitej kawy lub napojów pobudzających, spożywanie ciężkostrawnych potraw przed snem, chrapanie itp. Często na bezsenność u dorosłych, a także u dzieci, wpływa niewłaściwa higiena snu. Taki rodzaj zaburzeń spowodowany jest złymi nawykami, np. późnym kładzeniem się spać, długim oglądaniem telewizji lub pracą zmianową. Jednak zaburzenia snu mogą być także objawem schorzeń psychicznych i somatycznych (np. depresja, nerwica, uzależnienie od leków i używek), zaburzeń endokrynologicznych i metabolicznych. Jako przyczyny pierwotnych zaburzeń snu, wymienia się uwarunkowania genetyczne, przyczyny psychofizjologiczne oraz nieregularny tryb życia i szkodliwe nawyki.
Zaburzenia snu przy nerwicy
Nerwica to choroba, której sprzyjają wrażliwy system nerwowy i trudne doznania psychiczne (np. śmierć bliskiej osoby). Zaburzenia snu często dotykają osoby z nerwicą, co jest związane z lękiem dotyczącym bezsennej nocy, a także z przykrymi myślami i obrazami, które nie pozwalają zasnąć. Pacjenci z takimi zaburzeniami stosują leki nasenne. Niestety, te po dłuższym okresie przyjmowania powodują przyzwyczajenie się organizmu i działają coraz słabiej. Nerwicowy lęk przed bezsenną nocą jest często powiązany ze strachem przed samotnością, ponieważ właśnie w nocy nasila się poczucie osamotnienia, spowodowane myślami, lękami i wyobrażeniami. Dodatkowo przy schorzeniu, jakim jest nerwica, często powstaje lęk przed snami, które są na ogół koszmarami. W związku z tym, chory cierpi na bezsenność i chroniczne zmęczenie.
Zaburzenia snu w depresji
Depresja to choroba, która powinna być leczona. Jej objawy mogą mieć charakter nawracający lub przewlekły. Schorzenie to objawia się pesymistycznym myśleniem, zniechęceniem do aktywności, lękiem przed przyszłością i poczuciem beznadziejności. Jednym z zaburzeń dotykających pacjentów z depresją są zaburzenia snu. Przejawiają się one trudnościami w zasypianiu i utrzymaniu snu – najczęściej sen chorego jest płytki, krótki i przerywany. Charakterystycznym zaburzeniem w tego typu chorobie jest budzenie się w godzinach porannych, tzn. pomiędzy 3:00 a 5:00 rano i niemożność ponownego zaśnięcia. Leczenie bezsenności w depresji jest połączone z terapią antydepresyjną. W trakcie kuracji pacjent zażywa leki, które działają uspokajająco i wpływają pozytywnie na sen.
Zaburzenia snu u dzieci
Zaburzenia snu u dzieci zdarzają się dość często i niestety, na ogół wpływają negatywnie na prawidłowe funkcjonowanie malucha, a także całej jego rodziny. Kłopoty ze snem dotykają najczęściej dzieci z problemami neurologicznymi i psychiatrycznymi, ale mogą także towarzyszyć innym chorobom. U starszych dzieci może dochodzić do zaburzeń snu na skutek nocnych lęków, moczenia i bezdechów sennych. Problemy ze snem mogą także dotyczyć maluchów z alergią, zwłaszcza skórną, a także z padaczką. Leczenie zaburzeń snu u dzieci jest zależne od postawionej diagnozy. Konsultacje ze specjalistami prowadzone są zarówno w ramach refundacji NFZ (należy liczyć się z długimi terminami) lub w ramach prywatnej opieki zdrowotnej (np. w iMed24).