Nieszczelność instalacji gazowej to usterka, która zwykle niesie za sobą bardzo poważne zagrożenia. Przede wszystkim wyciekający z niej gaz może stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia i życia osób przebywających w jej pobliżu. Ponadto nawet niewielka nieszczelność może z czasem przeistoczyć się rozległą awarię instalacji. Dlatego tak istotne jest skuteczne wykrywanie tego typu usterek. Używa się w tym celu specjalnych detektorów.
Metoda chemiczno-fizyczna
W jaki sposób działają wykrywacze nieszczelności? Jedną z metod uzyskiwania pomiaru na temat obecności gazu poza instalacją, jest metoda chemiczno-fizyczna.
– „W bardzo dużym uproszczeniu metoda ta bazuje na wykorzystaniu czujnika z materiału, który wchodzi w reakcję z określonymi gazami – wyjaśnia przedstawiciel firmy A&K Serwis – W przypadku detektorów nieszczelności wykorzystuje się czujniki półprzewodnikowe, na których powierzchni dochodzi do adsorpcji cząsteczek gazu. W wyniku tego procesu zmieniają się właściwości czujnika, a konkretnie – wartość jego rezystancji, czyli oporu elektrycznego. Dokonując pomiaru tego właśnie parametru, detektor jest w stanie określić ilość gazu wydostającego się z nieszczelności w instalacja gazowej”.
Metoda ta ma swoje plusy i minusy. Plusem jest przede wszystkim jej prostota i stosunkowo wysoka precyzja, która pozwala dokładnie określić miejsce przecieku oraz jego wielkość. Urządzenia tego typu są niezbędne w przypadku instalacji niskociśnieniowych, które nie mogą być diagnozowane przy pomocy detektorów ultradźwiękowych. Z drugiej strony użyty w detektorze czujnik jest w stanie wykryć obecność jedynie określonych rodzajów gazów. Przykładowo urządzenie Leakator 10 stosowane jest w detekcji substancji palnych, takich jak propan, metan, butan wodór, aceton.
Metoda ultradźwiękowa
Alternatywą dla metody chemiczno-fizycznej wykrywania nieszczelności jest metoda ultradźwiękowa. Wykorzystuje ona fakt, że przedostawaniu się cząsteczek gazu z instalacji o wyższym ciśnieniu do środowiska o ciśnieniu niższym towarzyszy zmiana przepływu z laminarnego na turbulentny – a to generuje dźwięki o określonym natężeniu. Przy dużych szczelinach możemy usłyszeć specyficzny syk, jednak w przypadku niewielkich nieszczelności generowany dźwięk ma częstotliwość ponad 20 kHz, niesłyszalną dla ludzkiego ucha. Takie właśnie dźwięki możemy wykryć przy pomocy detektora ultradźwiękowego. Są one wyposażone w kamerę skalibrowaną z czujnikiem, co pozwala dokładnie namierzyć przeciek nawet z bardzo dużej odległości – jest to szczególnie przydatne w przypadku trudno dostępnych miejsc instalacji. Wykrywacze ultradźwiękowe są uniwersalne, co oznacza, że możemy przy ich pomocy wykrywać nieszczelność instalacji obsługującej każdy rodzaju gazów, ich pracy nie zakłócają hałasy otoczenia. Ich minusem jest fakt, że są nieprzydatne w przypadku instalacji niskociśnieniowych.