Kopalnie piasku, zwane także piaskowniami, to miejsca, w których pozyskuje się kruszywo, wykorzystując metodę odkrywkową. Są to przedsiębiorstwa o bardzo dużym znaczeniu, ponieważ dostarczają niezbędnych surowców do robót budowalnych i drogowych. Kopalnie kruszyw wykorzystują różne metody wydobywcze, a uzyskanie piasku jest koncesjonowane i podlega nadzorowi urzędów górniczych.
Piasek jako surowiec – znaczenie
Aby zrozumieć, jak duże znaczenie ma działalność kopalni piasku, warto przyjrzeć się temu, gdzie wykorzystuje się pozyskany podczas wydobycia piasek i żwir. Kruszywa te stanowią niezbędny składnik materiałów używanych do prac budowalnych i drogowych. „Stąd zapotrzebowanie na tego typu surowce jest nieustannie bardzo duże” – wyjaśnia specjalista z firmy Takova.
Wydobywany piasek dzieli się na poszczególne frakcje ze względu na grubość ziaren. Każdy z rodzajów znajduje zastosowanie w konkretnej dziedzinie. Przykładowo, kruszywo o grubości 0-2 mm jest używane jako podstawowy składnik betonu, który dzięki temu może uzyskać pożądaną twardość i wytrzymałość. Surowiec o większych ziarnach, czyli 0-4 mm, jest stosowany do produkcji posadzek maszynowych i wylewek.
Zwykły piasek, czyli taki, którego uziarnienie nie podlega kontroli, wykorzystuje się do wyrównywania i podwyższania terenu oraz zasypywania fundamentów. Stąd kruszywo to nazywane jest piaskiem zasypowym.
Żwir i pospółka – zastosowanie
Oprócz piasku, w piaskowniach wydobywa się także żwir i pospółkę. Pierwsze z kruszyw, występujące w różnych frakcjach, wykorzystuje się również do produkcji betonu, a także jako materiał do tworzenia wylewek oraz galanterii betonowej. Służy ono także do wytwarzania prefabrykatów z betonu, także tych o pokaźnych rozmiarach.
Pospółka to materiał sypki niesortowany, czyli mieszanka piasku i żwiru. Zawartość frakcji kamienistej i żwirowej wynosi w tym surowcu między 10 a 50%. Służy on do tworzenia nasypów kolejowych, zasypywania wykopów, a także jako podbudowa w pracach drogowych.
Jak działają kopalnie piasku?
Kruszywa w kopalniach piasku są wydobywane metodą odkrywkową. Efektywność pozyskiwania piasku, żwiru i pospółki zależy od zasobów danej piaskowni oraz zastosowanych urządzeń.
Sposoby wydobywania kruszyw można podzielić ze względu na rodzaj złóż. Pierwszy typ – mokry – polega na pozyskiwaniu materiałów spod wody, na przykład z dna rzeki lub jeziora. Służą do tego koparki linowe oraz refulery. Do wydobywania kruszyw ze złóż suchych wykorzystuje się koparki podsiębierne, ładowarki i taśmociągi.
Po wykorzystaniu złoża miejsce wydobycia bywa zalewane wodą lub wypełnia się nią samoistnie, tworząc tak zwany bagr.